ORLEN Raport Zintegrowany
Grupy ORLEN 2017

Zarządzanie Ryzykiem

WSKAŹNIKI GRI:
Kapitały:

Grupa ORLEN w toku prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi bieżący monitoring i ocenę ryzyka oraz podejmuje działania mające na celu minimalizację jego wpływu na sytuację finansową.

Funkcjonowanie systemu zarządzania ryzykiem korporacyjnym

Organizacja i funkcjonowanie Systemu Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym w 2017 roku nie uległy zmianie w porównaniu z rokiem poprzednim. W oparciu o Politykę i Procedurę Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym Grupa ORLEN prowadzi bieżący monitoring i ocenę ryzyka oraz podejmuje działania mające na celu minimalizację jego wpływu.

Zgodnie z powyższymi regulacjami w PKN ORLEN funkcjonuje Biuro Audytu, Kontroli Finansowej i Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym, które koordynuje proces zarządzania ryzykiem korporacyjnym na wszystkich poziomach organizacji oraz dokonuje niezależnej oceny systemów zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej, a także analizy procesów biznesowych. Za zarządzanie ryzykiem w spółkach Grupy ORLEN odpowiadają Zarządy poszczególnych spółek pod nadzorem Rad Nadzorczych.

System Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym (ERM – Enterprise Risk Management) jest narzędziem wspierającym skuteczność realizacji celów strategicznych oraz operacyjnych. Zapewnia identyfikację strategicznych ryzyk i mechanizmów kontrolnych oraz ich ocenę.

Kluczowe role w Systemie Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym

Zarząd
PKN ORLEN
  • Monitorowanie Systemu Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym.
  • Akceptacja oceny ryzyka dla Spółki/Grupy ORLEN.
Komitet Audytowy Rady Nadzorczej
PKN ORLEN
  • Monitorowanie Systemu Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym.
Biuro Audytu, Kontroli Finansowej i Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym
  • Koordynacja procesu zarządzania ryzykiem korporacyjnym oraz zapewnienie narzędzi i wsparcia metodologicznego dla uczestników procesu.
Właściciele procesów
  • Ocena ryzyka na poziomie procesów.
  • Koordynacja procesu samooceny mechanizmów kontrolnych.
Właściciele ryzyka
  • Zarządzanie głównymi elementami ryzyka.
Właściciele kontroli
  • Nadzór nad realizacją działań kontrolnych w procesach, w których uczestniczą.
  • Prowadzenie samooceny mechanizmów kontrolnych.
 
Pracownicy Grupy ORLEN
  • Identyfikacja ryzyka.
  • Przekazywanie informacji o potencjalnym ryzyku do Biuro Audytu, Kontroli Finansowej i Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym.
 

Ocena ryzyka przez obszary biznesowe w PKN ORLEN i spółkach Grupy ORLEN realizowana jest corocznie w ramach procesu samooceny i ma na celu zapewnienie aktualizacji wyceny ryzyka o największej istotności. Za jej przeprowadzenie odpowiadają właściciele procesów i ryzyk. Najistotniejszym elementem przyjętej metodologii jest porównywanie dwóch ocen ryzyka – oceny ryzyka brutto (wartość ryzyka w przypadku braku jakichkolwiek mechanizmów kontrolnych i działań zapobiegawczych) oraz oceny ryzyka netto (wartość ryzyka z uwzględnieniem skuteczności posiadanych mechanizmów kontrolnych i działań zapobiegawczych).

W wyniku okresowej weryfikacji skuteczności mechanizmów kontrolnych przez właścicieli kontroli ustalane są plany działań naprawczych dla poszczególnych ryzyk i kontroli, których głównym celem jest osiągnięcie akceptowalnego poziomu ryzyka netto. Po zakończeniu procesu oceny ryzyka oraz testowania mechanizmów kontrolnych Zarząd Spółki, oraz Komitet Audytowy Rady Nadzorczej otrzymuje raport przedstawiający najistotniejsze ryzyka, oraz planowane sposoby ich ograniczenia.

Przyjęta metodologia pozwala na identyfikację ryzyka w Grupie ORLEN w oparciu o wspólny model oraz ich powiązanie z procesami biznesowymi i celami strategicznymi.

Zadania audytowe i kontrolne są realizowane w oparciu o roczne plany audytów i kontroli, zatwierdzane i przyjmowane odpowiednio przez Zarząd, Komitet Audytowy Rady Nadzorczej i Radę Nadzorczą. Realizowane są także audyty i kontrole doraźne zlecane przez Radę Nadzorczą lub Zarząd Spółki.

W 2017 roku w ramach corocznego procesu samooceny ryzyk i testowania mechanizmów kontrolnych w PKN ORLEN przeprowadzono ocenę 521 ryzyk, poprzez przetestowanie 1 251 mechanizmów kontrolnych w 83 procesach biznesowych. W spółkach Grupy ORLEN dokonano oceny 1 036 ryzyk oraz 2 750 mechanizmów kontrolnych w 215 procesach.

W roku 2017 systemem ERM objęte były: PKN ORLEN, ANWIL, Grupa ORLEN Lietuva, Grupa Unipetrol, ORLEN Deutschland, ORLEN Paliwa i ORLEN Centrum Usług Korporacyjnych. Rozpoczęto również prace związane ze wdrożeniem systemu w Grupie ORLEN Południe.

Klasyfikacja ryzyk oraz procesów wraz z mechanizmami kontrolnymi w ramach funkcjonowania ERM

Ryzyka/Procesy Opis ryzyka Sposoby mitygacji ryzyka
STRATEGICZNE
Założenia
  • Niejednolite, nierealne założenia i cele strategiczne.
  • Zmiana założeń/celów strategicznych w trakcie procesu.
Cykliczna weryfikacja aktualności kluczowych celów strategicznych oraz bieżący ich monitoring na tle zmieniającego się otoczenia (regulacje, rynek, kluczowi dostawcy itp.).
Podział kompetencji
  • Niewłaściwy podział kompetencji pomiędzy komórkami organizacyjnymi.
  • Brak ośrodka decyzyjnego.
Wysoka specjalizacja pracowników, odpowiednie delegowanie obowiązków i odpowiedzialności poprzez opracowanie precyzyjnych zakresów zadań.
Spójność wewnętrzna
  • Brak spójności wewnętrznej pomiędzy celami strategicznymi w ramach organizacji.
Opracowanie strategii cząstkowych dla poszczególnych obszarów na potrzeby szczegółowej identyfikacji ryzyk strategicznych oraz weryfikacja ich spójności i zatwierdzanie przez Zarząd.
Nowe regulacje
  • Wprowadzenie niekorzystnych uregulowań prawnych.
  • Brak efektywnych działań administracji publicznej związanych z egzekwowaniem prawa.
Udział w konsultacjach publicznych do projektów legislacyjnych ograniczający ryzyko niekorzystnych przepisów.
Wypadki przy pracy i inne zagrożenia
  • Niewystarczający poziom wiedzy o bezpieczeństwie pracy wśród firm zewnętrznych.
  • Zagrożenia bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa pożarowego związane z obecnością pracowników firm zewnętrznych na terenie Grupy ORLEN.

Nadzór i zarządzanie pracą firm zewnętrznych poprzez wdrożenie narzędzi monitorujących stan bezpieczeństwa prac.

Wdrożenie jednolitych wymagań dla wykonawców i podwykonawców zgodnie z wytycznymi „Standardu Bezpieczeństwa Grupy ORLEN nr 9".

PROJEKTOWE
Przekroczenie budżetu
  • Niewłaściwe oszacowanie kosztów wdrożenia projektu.
Bieżący monitoring działań wykonawcy oraz potencjalnych opóźnień realizacji projektu.
Przekroczenie harmonogramów
  • Nieprawidłowe założenia dotyczące czasu realizacji projektu.
Stały nadzór nad przebiegiem prowadzonych prac, bieżąca ocena postępów realizacji kolejnych etapów projektu oraz egzekwowanie realizacji robót.
Zmiana zakresu projektu
  • Niepełne wykonanie projektu.
  • Przekroczenie ram projektu.
Bieżąca analiza otoczenia, w którym realizowany jest projekt. W zależności od zaistniałych okoliczności możliwość podjęcia decyzji o zmianie jego zakresu.
Podział kompetencji
  • Niewłaściwy podział kompetencji pomiędzy komórkami organizacyjnymi.
  • Brak ośrodka decyzyjnego.
Opracowanie i wdrożenie metodyki w zakresie podziału kompetencji dla wszystkich uczestników zespołu projektowego w celu eliminacji konfliktu interesu. Wykorzystanie dedykowanego narzędzia IT wspierającego realizację projektów.
Systemy
  • Brak systemów informatycznych wspierających realizację projektu.
Określenie alternatywnych systemów informatycznych w fazie planowania projektu lub rozpoczęcie testowania innych systemów, które umożliwią realizację projektu.
PROCESOWE/OPERACYJNE
Zaopatrzenie
  • Realizacja dostaw ropy (lądowych i morskich) w ilości lub jakości nieodpowiadającej zapotrzebowaniu.
  • Planowanie dostaw ropy spełniających wymagania jakościowe.
Monitoring procesu dostaw realizowanych drogą lądową i morską. Wykorzystywanie dedykowanych narzędzi analitycznych i statystycznych, analiza serwisów branżowych i informacyjnych. Monitoring rynku wyselekcjonowanych gatunków ropy pod kątem ich dostępności oraz możliwości zakupu. Każdorazowe potwierdzanie opłacalności zakupów dla transakcji nieobjętych kontraktami.
  • Zakup usług inwestycyjnych oraz biokomponentów.
Proces wyboru dostawcy realizowany zgodnie z obowiązującymi procedurami oraz wymaganymi dokumentami (m.in. analiza rynku, harmonogram, ocena dostawców).
  • Zapewnienie ciągłości produkcji.
Zapewnienie wewnętrznych procedur umożliwiających efektywne reagowanie w sytuacji awaryjnej w drodze bezpośredniego zakupu usług i surowców do produkcji.
Produkcja
  • Niewłaściwe planowanie i zarządzanie remontami w obszarze produkcyjnym.
Funkcjonujący system informatyczny wspierający proces planowania remontów oraz utrzymanie ruchu w zakładzie produkcyjnym.
  • Nieefektywne bilansowania produkcji.
Obszar odpowiedzialny za proces bilansowania produkcji dysponuje narzędziami umożliwiającymi przeprowadzenie w optymalny sposób procesu bilansowania. Funkcjonujące procedury i procesy określają odpowiedzialność, zakres oraz terminy dostarczenia danych wejściowych do procesu bilansowania produkcji.
  • Nieosiągnięcie założonych korzyści ekonomicznych z wdrożenia inicjatyw.
Bieżący monitoring i weryfikacja inicjatyw w oparciu o wiedzę ekspercką zapewniającą realizację projektów o najwyższym potencjale (efektywności).

Dystrybucja i logistyka

  • Zanieczyszczenia środowiska naturalnego na skutek prowadzonych procesów dystrybucyjnych.
Okresowa kontrola poziomu zanieczyszczeń (skażenia) produktami paliwowymi w Terminalach Paliw.
  • Niespełnienie wymogów fizycznego utrzymywania właściwego poziomu zapasów obowiązkowych.
Bieżący monitoring stanu zapasów.
  • Awaria infrastruktury logistycznej wpływająca na ciągłość dostaw produktów lub ryzyko ich utraty.
Okresowe przeglądy stanu infrastruktury logistycznej.

Sprzedaż Detaliczna

  • Nieefektywny proces zawierania kontraktów i negocjacji cenowych.
Polityka cenowa regulująca zasady współpracy z kontrahentami oraz wdrożone mechanizmy systemowe zapobiegające nieprawidłowościom. Kontrola poprawności parametrów umów z klientami flotowymi przed ich wprowadzeniem do systemu oraz weryfikacja potencjału zakupowego klientów.
  • Niestosowanie standardów etycznych i nieuczciwe postępowanie pracowników, defraudacja mienia i inne nadużycia.
Kontrola stosowanych standardów etycznych, znajomości Kodeksu Etyki oraz weryfikacja przesłanek, które wskazują na naruszenie standardów etycznych lub defraudację.
  • Polityka cenowa nie zapewnia maksymalizacji korzyści i rozwoju potencjału rynkowego.
Narzędzia dedykowane do zarządzania cenami i zapewniające stosowanie efektywnej polityki cenowej. Kontrola i monitoring poprawności wprowadzenia zmian cen detalicznych do systemów.

Sprzedaż Hurtowa

  • Gotowość do szybkiego reagowania w zakresie korekty planów sprzedaży przy zmianach w łańcuchu dostaw i produkcji.
Bieżąca weryfikacja realizacji planu sprzedaży i produkcji z udziałem obszaru sprzedaży hurtowej oraz biura zarządzania łańcuchem dostaw.
  • Nieefektywny proces negocjacji warunków i zawierania kontraktów handlowych.
Negocjowanie warunków handlowych oraz podpisywanie umów zgodnie z przyznanymi pełnomocnictwami. Istnieje sformalizowany proces zawierania i opiniowania umów.
  • Polityka cenowa nie zapewnia maksymalizacji korzyści i rozwoju potencjału rynkowego.
Formuły cenowe zatwierdzane przez obszar odpowiedzialny za kształtowanie polityki cenowej. Dodatkowa weryfikacja przez komórki odpowiedzialne za sprzedaż produktów.

Finanse

  • Towarowe – związane ze zmianami marż realizowanych na sprzedaży produktów, poziomem dyferencjału Brent/Ural, cenami ropy naftowej i produktów, cenami uprawnień do emisji CO2, ryzykiem cen towarów na transakcjach arbitrażu cash & carry.
Polityka zarządzania ryzykiem rynkowym oraz strategie zabezpieczające, które określają zasady pomiaru poszczególnych ekspozycji, parametry i horyzont czasowy zabezpieczania danego ryzyka oraz stosowane instrumenty zabezpieczające.
  • Zmian kursów walutowych – związanych z ekspozycją walutową wpływów i wydatków, inwestycji oraz aktywów i pasywów denominowanych w walutach obcych.
  • Zmian stóp procentowych – związane z posiadanymi aktywami i pasywami, dla których przychody oraz koszty odsetkowe uzależnione są od zmiennych stóp procentowych.
  • Płynności – związane z nieprzewidzianym niedoborem lub brakiem środków pieniężnych i dostępu do źródeł finansowania.
Polityka zarządzania płynnością krótkoterminową, określająca zasady raportowania i konsolidacji płynności PKN ORLEN i spółek Grupy ORLEN. Grupa prowadzi politykę dywersyfikacji źródeł finansowania oraz wykorzystuje zróżnicowane narzędzia dla efektywnego zarządzania płynnością.
  • Utraty środków pieniężnych i lokat – ryzyko upadłości banków krajowych lub zagranicznych, w których Grupa ORLEN przetrzymuje lub lokuje środki pieniężne.
Krótkoterminowa ocena wiarygodności kredytowej (rating) banku. Polityka zarządzania płynnością krótkoterminową oraz polityka dywersyfikacji źródeł finansowania, oraz narzędzia dla efektywnego zarządzania płynnością.
  • Kredytowe – związane z nieregulowaniem przez kontrahentów należności za dostarczone produkty i usługi.
Analiza wiarygodności i wypłacalności kontrahentów. Zarządzanie w oparciu o przyjęte procedury i politykę w zakresie zarządzania kredytem kupieckim i windykacją.

Prawo i Regulacje2

  • Zmiany w obowiązujących przepisach lub nowe regulacje wywierające istotny wpływ na Grupę ORLEN oraz jej sytuację finansową i wyniki działalności.
Monitorowanie zmian prawnych w krajach, na których Grupa ORLEN prowadzi działalność operacyjną oraz aktywne uczestnictwo w procesach legislacyjnych.

Zarządzanie korporacyjne

  • Niewystarczające zabezpieczenia systemów informatycznych.
Funkcjonująca procedura zarządzania dostępem logicznym do systemów informatycznych obejmująca m.in. autoryzację wniosków o nadanie lub modyfikację uprawnień, ograniczony dostęp do warstwy systemu operacyjnego i baz danych oraz do warstwy sprzętowej systemu, oraz złożony poziom bezpieczeństwa haseł.
  • Nieprawidłowo skonfigurowany model planowania operacyjnego i optymalizacji łańcucha dostaw sprzyjający nieoptymalnym decyzjom biznesowym.

Okresowa analiza i aktualizacja modeli do planowania operacyjnego oraz bieżący monitoring realizacji planu operacyjnego.

Standaryzacja formatów danych na potrzeby planowania korporacyjnego oraz precyzyjne harmonogramowanie prac.

1Szczegółowy opis ryzyk finansowych wraz z określeniem sposobu ich pomiaru, zarządzania i zabezpieczenia został przedstawiony w pkt. 9.3 Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego za 2017 rok.
2Do najważniejszych legislacji regulujących działanie sektora naftowego należą:
Biopaliwa – Ustawa z dnia 24 listopada 2017 roku o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2018 roku – celem nowelizacji jest ułatwienie realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW) przez podmioty paliwowe i zmiana struktury jego realizacji. Zasadnicze regulacje dotyczą usunięcia limitu ilościowego dla dodawania do oleju napędowego biokomponentu w postaci biowęglowodorów ciekłych (HVO), kwartalna realizacja obligatoryjnego blendingu biokomponentów, wprowadzenie mechanizmu podwójnego zaliczania do NCW biokomponentów „zaawansowanych” (głównie produkowanych z odpadów), wprowadzenie możliwości odstąpienia od realizacji 15% NCW w zamian za wniesienie opłaty zastępczej, obniżenie poziomu kary za brak realizacji NCW.
Zapasy obowiązkowe – producenci i handlowcy w zamian za stopniowe zmniejszenie obowiązku fizycznego utrzymywania zapasów mają obowiązek uiszczania tzw. opłaty zapasowej. Polska: realizacja harmonogramu fizycznego utrzymywania zapasów – od dnia 31.12.2017 roku na poziomie 53 dni, utrzymanie poziomu opłaty zapasowej na dotychczasowym poziomie (43 PLN/t ekwiwalentu ropy naftowej i 99 PLN/t gazu płynnego LPG). Czechy: zapasy obowiązkowe utrzymywane są przez Państwową Agencję na poziomie 90 dni importu netto ropy i finansowane są z budżetu państwa. Litwa: utrzymanie zapasów odpowiadających 90 dniom średniego dziennego importu netto lub 61 dniom średniej dziennej konsumpcji krajowej (w zależności od tego, która z wielkości jest większa). Ilość odpowiadającą co najmniej 30 dniom średniej dziennej konsumpcji krajowej jest gromadzona i utrzymywana przez Państwową Agencję jako zapasy celowe. Pozostała część jest utrzymywana przez przedsiębiorców.
Regulacje dot. rynku paliw ciekłych oraz ograniczenia tzw. szarej strefy – Ustawa z dnia 7 lipca 2016 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz zmianie niektórych innych ustaw (tzw. pakiet paliwowy) oraz ustawa z dnia 22 lipca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (tzw. pakiet energetyczny). Ustawy wprowadzające szereg zmian regulujących rynek paliw płynnych w Polsce, w tym nowe zasady rozliczania podatku VAT od przywozu paliw płynnych do Polski oraz ścisłe powiązanie wymagań podatkowych z wymaganiami koncesyjnymi.
Monitorowanie drogowego przewozu towarów – Ustawa z dnia 9 marca 2017 roku o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów. Celem jest dalsze ograniczanie tzw. szarej strefy w handlu paliwami. Ustawa uzupełnia wcześniejsze rozwiązania wprowadzone tzw. pakietem paliwowym i pakietem energetycznym. Ustawa zakłada obowiązek rejestracji drogowego przewozu towarów uznanych za wrażliwe oraz stworzenie systemu kontroli.
Energia i efektywność elektryczna – Ustawa o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw regulująca m.in. system wsparcia dla kogeneracji (do końca 2018 roku), przychody z tytułu certyfikatów żółtych, czerwonych, koszty wynikające z wypełnienia obowiązku wobec odbiorców końcowych energii elektrycznej (certyfikaty zielone i filetowe) oraz koszty opłaty zastępczej w przypadku braku wymaganej liczby świadectw pochodzenia energii (certyfikatów).
CO2 – Utrzymanie na rok 2018 darmowych przydziałów praw do emisji CO2 w związku z przypisaniem instalacji Grupy ORLEN do tzw. sektora carbon leakage. Trwa rewizja Dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 o systemie handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych – potencjalne skutki wykraczają poza 2018 rok
Ograniczenie handlu w niedziele – Ustawa z dnia 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, która ustala zasady handlu w placówkach handlowych, począwszy od marca 2018 roku. Z zakazu handlu w niedziele będą wyłączone stacje benzynowe i sklepy na dworcach kolejowych.
Rynek gazu ziemnego – Ustawa z dnia 30 listopada 2016 roku o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw wprowadzająca harmonogram uwolnienia cen gazu w Polsce od października 2017 roku, oraz konieczność utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego przez importerów.
Opodatkowanie działalności wydobywczej w Polsce – podatek od wydobycia niektórych kopalin – płatny od 2020 roku, kalkulowany na poziomie odwiertu, stawka od 1,5%-6% przychodów w zależności od rodzaju złoża i węglowodorów. Opłata eksploatacyjna w zależności od wolumenu i jakości – dla gazu ziemnego 5,34-24,73 PLN/1000 Nm3 gazu i ropy naftowej 38,0-51,5 PLN/t. Użytkowanie górnicze – część stała (ustalana dla poszczególnych przypadków) i zmienna w wysokości 50% opłaty eksploatacyjnej za poprzedni rok. Specjalny podatek węglowodorowy – płatny od 2020 roku, stawka 0-25% przepływów pieniężnych netto zależna od wartości współczynnika skumulowanych przychodów do skumulowanych wydatków, podatek od nieruchomości do 2% wartości początkowej środków trwałych, podatek dochodowy (CIT) – 19%.
Opodatkowanie działalności wydobywczej w Kanadzie: opłaty licencyjne (tzw. royalties) – dotyczą odwiertów wykonanych po 1 stycznia 2017 roku. Stopa podatku od 5 do 40%, w zależności od rodzaju węglowodorów, poziomu cen rynkowych i wielkości wydobycia z odwiertu. Zwolnienie z tytułu poniesionych kosztów wiercenia i wykończenia – forma ulgi w postaci obniżenia zobowiązań podatkowych dla wszystkich nowych odwiertów. Nowe odwierty są obłożone maksymalnie 5% stopą podatku do momentu, kiedy wpływy z wydobycia pokryją obliczone koszty wiercenia i wykończenia, podatek dochodowy (CIT) – 27%. 

Ryzyka w zakresie zagadnień społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka, przeciwdziałania korupcji i łapownictwu mogą występować w powyższych 3 głównych kategoriach ryzyk (strategiczne, projektowe, procesowe/operacyjne) w Grupie ORLEN.

Opis ryzyk oraz sposobów ich mitygacji dla ww. zagadnień przedstawia poniższe zestawienie:

RYZYKA / PROCESY OPIS RYZYKA SPOSOBY MITYGACJI RYZYKA
ŚRODOWISKOWE
Nowe trendy
  • Rosnące oczekiwania rynku / społeczeństwa w zakresie inwestycji w ekologię.
  • Krótkie terminy dostosowania się do nowych wymagań ekologicznych.
Cykliczna weryfikacja zgodności aktów wewnętrznych z wymaganiami prawa oraz bieżący ich monitoring zmieniającego się otoczenia (regulacje, decyzje organów administracji publicznej itp.).
Regulacje związane z ochroną środowiska
  • Brak identyfikacji istotnych aspektów środowiskowych w działalności.
  • Brak wyników pomiarów i danych do sporządzenia wymaganej sprawozdawczości i\\lub brak przekazania jej do organów administracji publicznej.
Nadzór nad aktualnością decyzji organów administracji publicznej, monitorowanie procesu naliczania opłat za korzystanie ze środowiska, precyzyjne delegowanie obowiązków i odpowiedzialności za aspekty środowiskowe.
Zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego
  • Zanieczyszczenie środowiska na skutek wypadku/awarii.
  • Wysokie koszty rekultywacji.
Monitorowanie stanu technicznego instalacji produkcyjnych i ich okresowe remonty, sporządzanie raportów zgodnie z obowiązującymi procedurami, tworzenie rezerw rekultywacyjnych.
Zarządzanie uprawnieniami do emisji CO2 i innych gazów
  • Niespełnienie wymagań, wytycznych prowadzenia monitoringu w zakresie emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych.
  • Nieuzyskanie decyzji zezwalającej na emisję COi innych gazów cieplarnianych.
Aktualizacja aktów wewnętrznych zgodnie z wymogami prawa, nadzór nad aktualnością decyzji organów administracji publicznej, monitorowanie środowiska i sporządzanie raportów zgodnie z obowiązującymi procedurami.
Wpływ na środowisko
  • Przebieg procesu produkcyjnego niezgodny z normami w zakresie ochrony środowiska pracy.
  • Zakłócenia w dostawie mediów (wody) do instalacji produkcyjnych.
Monitorowanie procesu dekarbonizacji i dystrybucji wody, nadzór nad stanem technicznym obiektów i urządzeń.
Zarządzanie gospodarką ściekową i odpadami
  • Wytwarzanie odpadów niezgodnie (rodzaj/ilości) z określonymi w decyzjach warunkami.
  • Odprowadzanie ścieków niezgodnie z obowiązującymi pozwoleniami.
Delegowanie odpowiedzialności w procesach zagospodarowania odpadów zgodnie z obowiązującą procedurą, monitorowania ilości i rodzajów odpadów w celu uzyskania niezbędnych zmian w decyzjach organów administracji publicznej, koordynacja i monitorowanie parametrów odprowadzanych ścieków.
SPOŁECZNE
Odpowiedzialność społeczna korporacji
  • Brak publicznej wiedzy o zaangażowaniu Grupy ORLEN w działania związane z realizacją polityki odpowiedzialności społecznej.
Wdrożenie i nadzór nad Ramowym Systemem Zarządzania Responsible Care, powołanie Pełnomocnika Ramowego Systemu Zarządzania Responsible Care .
Zarządzanie reputacją, marką i marketingiem
  • Wykorzystywanie marki w skojarzeniu z niekorzystnymi, kontrowersyjnymi działaniami.
  • Działania mające negatywny wpływ na wizerunek PKN ORLEN.
Nadzorowanie procesu ustalania metodologii przeprowadzania akcji promocyjnych, zatwierdzanie przez upoważnione obszary kluczowych działań.
Outsourcing i ryzyko podwykonawców
  • Ograniczenie kontroli nad procesami Grupy ORLEN wynikające z działań podwykonawców lub zawierania umów outsourcingowych.
Prawidłowa dokumentacja, protokoły wykonania oraz zestawienia kontrolne w systemach informatycznych, zapewnienie kompletności i jakości dokumentacji.
Zarządzanie zakupami w procesie wyboru producentów
  • Nieterminowość procesu zakupowego.
  • Wydłużone, nieoptymalne procedury przetargowe i zakupowe.
Powołanie zespołu oceniającego, weryfikującego oferty, prowadzącego negocjacje oraz dokumentującego proces wybory producenta. Przekazywanie warunków handlowych w terminie i zgodnie z wewnętrznymi regulacjami.
Ochrona / bezpieczeństwo przeciwpożarowe
  • Pożar w trakcie transportu produktów.
  • Uszczerbek na zdrowiu/śmierć w wyniku pożaru.
Wprowadzenie instrukcji BHP i P.POŻ., przeprowadzanie kontroli z ochrony P.Poż., powołanie Komisji Pożarowo -Technicznej.
Zarządzanie chemikaliami
  • Wypadki / awarie podczas transportu / przeładunku substancji chemicznych.
Realizowanie Kompleksowego Planu Ratownictwa Chemicznego z uwzględnieniem delegowania odpowiedzialności, wprowadzenie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Procesowym w PKN ORLEN.
PRACOWNICZE
Dostępność pracowników i podwykonawców
  • Odejścia kluczowego personelu.
  • Utrzymujący się niedobór pracowników z odpowiednim doświadczeniem i wiedzą techniczną.
Monitorowanie i kontrolowanie potrzeb szkoleniowych niezbędnych na danym stanowisku, nadzór nad procesem rekrutacji gwarantującym zatrudnienie kandydatów z odpowiednimi kwalifikacjami.
Alokacja i rozwój zasobów ludzkich
  • Ograniczenia w rekrutacji / rotacji pracowników brak przejrzystości procesu zatrudnienia / odejść pracowników.
Dobór kluczowych kompetencji na dane stanowisko na etapie rekrutacji, nadzór nad procesem wypowiadania i rozwiązywania umów, kontrolowanie procesu zmiany zatrudnienia wewnątrz Spółki.
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
  • Niewłaściwa kalkulacja kwot z tytułu ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń pracowniczych.
Nadzór nad procesem kalkulacji i weryfikacji wynagrodzeń, ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń pracowniczych.
Wypadki przy pracy i inne zagrożenia
  • Brak identyfikacji istotnych ryzyk na poszczególnych stanowiskach pracy.
  • Uszczerbek na zdrowiu / śmierć na terenie zakładu produkcyjnego.
Wprowadzenie systemu zgłaszania zagrożeń BHP z uwzględnieniem zakresów odpowiedzialności, nadzór nad procesem identyfikowania zagrożeń podczas oceny ryzyka zawodowego, wprowadzenie postępowań w przypadku wypadku przy pracy.
Działania pracowników i podwykonawców
  • Działania pracowników i podwykonawców prowadzące do naruszenia prawa w zakresie BHP.
Weryfikowanie i opiniowanie umów z podwykonawcami pod kątem posiadanych certyfikatów bezpieczeństwa i klauzul bezpieczeństwa, wdrożenie Kompleksowego Systemu Prewencji.
POSZANOWANIA PRAW CZŁOWIEKA
Naruszenie standardów etyki
  • Standardy etyczne nieodpowiednie w danym otoczeniu biznesowym.
  • Brak wsparcia dla pracowników przy rozwiązywaniu konfliktu interesów.
  • Nieskuteczny system wewnętrznego informowania o nieetycznych lub nielegalnych praktykach.
Monitorowanie i kontrolowanie przestrzegania systemu wartości zawartych w dokumencie Wartości i zasady postępowania PKN ORLEN, powołanie Rzecznika do Spraw Etyki, wprowadzenie Anonimowego Systemu Zgłaszania Nieprawidłowości.
Prawo pracy
  • Naruszenia przepisów prawa pracy.
  • Postępowanie sądowe wszczęte przez pracowników / byłych pracowników skutkujące karami.
Obligatoryjna znajomość obowiązujących przepisów i wewnętrznych aktów regulujących stosunek pracy, tj. Regulamin pracy, Wartości i Zasadami postępowania i inne. Funkcjonowanie Porozumienia w sprawie zasad współpracy partnerów społecznych w procesach restrukturyzacji.
KORUPCJI I ŁAPOWNICTWU
Defraudacja i inne nadużycia
  • Przyjmowanie korzyści majątkowych od potencjalnych dostawców.
  • Konflikt interesów przy zawieraniu transakcji.
Ograniczony dostęp do ofert oraz informacji w nich zawartych, monitorowanie potwierdzania bezstronności wobec potencjalnych dostawców, nadzór nad ścieżką akceptacyjną wyboru dostawcy.
Działania pracowników prowadzące do naruszenia prawa
  • Udział w zawieraniu nielegalnych transakcji bądź zatajenie informacji o nielegalnych transakcjach przez pracowników.
  • Zawarcie umów w sytuacjach, w których przepisy prawa nie pozwalają na kontynuowanie procesu.
Weryfikowanie poprawności zaciągniętych zobowiązań z posiadanymi pełnomocnictwami, nadzór nad umowami z dostawcami i poziomem zabezpieczeń interesów Grupy ORLEN przez upoważnionych pracowników.
Nadużycia klientów, pracowników
  • Kradzież paliw przez pracowników / klientów.
  • Wydanie produktów nieuprawnionym osobom, do nieautoryzowanych pojazdów.
Cykliczne przeprowadzanie kontroli stacji paliw i terminali przez osoby upoważnione, nadzór nad procesem wydawania i zamawiania nagród zgodnie z regulaminem.

Efekty działania mechanizmów kontrolnych oraz planów reakcji na ryzyko

Rodzaje
ryzyk

  •   bardzo niskie
  •   niskie
  •   średnie
  •   wysokie
  •   krytyczne
  •   projektowe
  •   strategiczne
  •   operacyjne
  •   finansowe

Mapa Ryzyk przedstawia położenie kluczowych ryzyk dla organizacji w podziale na rodzaje ryzyk w odniesieniu do dwóch stanów:

  • Oceny ryzyka brutto – wartość ryzyka występującego w naturze bez żadnych mechanizmów kontrolnych,
  • Oceny ryzyka netto – uwzględniającej skuteczność istniejących mechanizmów kontrolnych mających za zadanie minimalizować wpływ oraz prawdopodobieństwo materializacji ryzyk.

W przypadku działania mechanizmów kontrolnych (strategii zarządzania ryzykami) możemy zaobserwować, że wartości ryzyka ulegają obniżeniu do stanu akceptowalnego przez organizację.



Do góry