9.1. Noty objaśniające do sprawozdania z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów
9.1.1. Przychody ze sprzedaży według asortymentów
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Przychody ze sprzedaży
Przychody ze sprzedaży dóbr i usług ujmuje się, gdy znaczące ryzyko i korzyści związane z ich własnością zostało przekazane nabywcy oraz gdy Grupa przestaje być trwale zaangażowana w zarządzanie sprzedanymi dobrami w stopniu, w jakim zazwyczaj funkcję taką realizuje się wobec dóbr, do których ma się prawo własności, ani też nie sprawuje nad nimi efektywnej kontroli. Przychody obejmują kwoty otrzymane i należne z tytułu dostarczonych wyrobów, towarów, materiałów i usług, pomniejszone o rabaty oraz podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy i opłatę paliwową. Wysokość przychodów ustala się według wartości godziwej zapłaty otrzymanej bądź należnej. Przychody ze sprzedaży dóbr i usług są korygowane o zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne dotyczące powyższych przychodów.
Przychody i koszty dotyczące usług, których moment rozpoczęcia i zakończenia przypadają w różnych okresach sprawozdawczych, ujmuje się na podstawie stopnia zaawansowania usługi, jeżeli można w wiarygodny sposób wycenić wynik z transakcji, w innych przypadkach, przychody ujmuje się tylko do wysokości kosztów poniesionych do danego dnia, nie wyższych jednak od kosztów, które Grupa spodziewa się odzyskać.
2017 | 2016 | Udział % | ||
---|---|---|---|---|
2017 | 2016 | |||
Segment Downstream | ||||
Średnie destylaty | 28 325 | 22 714 | 29,7% | 28,6% |
Lekkie destylaty | 12 071 | 10 513 | 12,7% | 13,2% |
Frakcje ciężkie | 5 691 | 3 786 | 6,0% | 4,8% |
Monomery | 2 994 | 2 025 | 3,1% | 2,5% |
Polimery | 2 557 | 1 135 | 2,7% | 1,4% |
PTA | 1 399 | 1 571 | 1,5% | 2,0% |
Tworzywa sztuczne | 1 466 | 1 218 | 1,5% | 1,5% |
Nawozy sztuczne | 805 | 821 | 0,8% | 1,0% |
Aromaty | 1 100 | 625 | 1,2% | 0,8% |
Pozostałe | 5 017 | 4 794 | 5,2% | 6,0% |
61 425 | 49 202 | 64,4% | 61,8% | |
Segment Detal | ||||
Średnie destylaty | 16 471 | 14 305 | 17,3% | 18,0% |
Lekkie destylaty | 13 086 | 11 838 | 13,7% | 14,9% |
Pozostałe** | 3 793 | 3 698 | 3,9% | 4,6% |
33 350 | 29 841 | 34,9% | 37,5% | |
Segment Wydobycie | ||||
NGL* | 249 | 178 | 0,2% | 0,3% |
Ropa naftowa | 62 | 84 | 0,1% | 0,1% |
Gaz ziemny | 196 | 172 | 0,2% | 0,2% |
Pozostałe | 8 | 8 | 0,0% | 0,0% |
515 | 442 | 0,5% | 0,6% | |
Funkcje Korporacyjne | 74 | 68 | 0,2% | 0,1% |
95 364 | 79 553 | 100,0% | 100,0% |
*NGL (Natural Gas Liquids).
**Pozycja pozostałe w segmencie detal obejmuje głównie sprzedaż towarów pozapaliwowych.
W 2017 roku oraz 2016 roku Grupa nie zidentyfikowała wiodących klientów, z którymi zrealizowałaby indywidualnie przychody ze sprzedaży przekraczające poziom 10% łącznych przychodów ze sprzedaży Grupy ORLEN.
9.1.2. Podział geograficzny przychodów ze sprzedaży – zaprezentowany według kraju siedziby zleceniodawcy
2017 | 2016 | Udział % | ||
---|---|---|---|---|
2017 | 2016 | |||
Polska | 41 831 | 33 731 | 43,9% | 42,4% |
Niemcy | 16 964 | 15 781 | 17,8% | 19,8% |
Czechy | 13 085 | 9 861 | 13,7% | 12,4% |
Litwa, Łotwa, Estonia | 7 797 | 6 216 | 8,2% | 7,8% |
Pozostałe kraje | 15 687 | 13 964 | 16,4% | 17,6% |
95 364 | 79 553 | 100,0% | 100,0% |
Pozycja pozostałe kraje zawiera głównie sprzedaż zrealizowaną dla klientów ze Szwajcarii, Ukrainy, Węgier, Słowacji, Wielkiej Brytanii, Holandii, Kanady oraz Austrii.
9.1.3. Koszty według rodzaju
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Koszty
Koszt własny sprzedaży obejmuje koszt sprzedanych wyrobów, towarów, materiałów i usług oraz odpisy wartości zapasów do ich cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania. Koszty są korygowane o zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne dotyczące powyższych kosztów.
Koszty sprzedaży obejmują koszty pośrednictwa w sprzedaży, koszty handlowe, koszty reklamy i promocji oraz koszty dystrybucji.
Koszty ogólnego zarządu obejmują koszty związane z zarządzaniem i administrowaniem Grupą jako całością.
2017 | 2016 | Udział % | ||
---|---|---|---|---|
2017 | 2016 | |||
Zużycie materiałów i energii | (57 277) | (43 512) | 64,7% | 59,0% |
Wartość sprzedanych towarów i materiałów | (20 500) | (20 247) | 23,2% | 27,4% |
Usługi obce | (4 218) | (4 073) | 4,8% | 5,5% |
Świadczenia pracownicze, w tym: | (2 391) | (2 206) | 2,7% | 3,0% |
wynagrodzenia |
(1 857) | (1 740) | 2,0% | 2,3% |
ubezpieczenia społeczne |
(407) | (377) | 0,5% | 0,5% |
Amortyzacja | (2 421) | (2 110) | 2,7% | 2,9% |
Podatki i opłaty | (1 204) | (1 129) | 1,4% | 1,5% |
Pozostałe | (524) | (529) | 0,5% | 0,7% |
(88 535) | (73 806) | 100,0% | 100,0% | |
Zmiana stanu zapasów | 688 | (232) | ||
Świadczenia na własne potrzeby | 217 | 264 | ||
Koszty operacyjne | (87 630) | (73 774) | ||
Koszty sprzedaży | 4 327 | 4 125 | ||
Koszty ogólnego zarządu | 1 537 | 1 426 | ||
Koszt własny sprzedaży | (81 766) | (68 223) |
9.1.4. Pozostałe przychody operacyjne
2017 | 2016 | |
---|---|---|
Zysk ze zbycia jednostek podporządkowanych | - | 63 |
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych | 40 | 60 |
Odwrócenie rezerw | 55 | 25 |
Odwrócenie odpisów aktualizujących wartość należności | 42 | 13 |
Odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i pozostałych składników majątku trwałego | 77 | 366 |
Kary i odszkodowania | 842 | 1 449 |
Pozostałe | 187 | 187 |
otrzymane certyfikaty energetyczne |
132 | 49 |
1 243 | 2 163 |
Pozycja kary i odszkodowania w 2017 roku oraz 2016 roku obejmuje głównie kwoty częściowego rozliczenia szkód otrzymane od ubezpieczycieli w związku z awarią instalacji do produkcji etylenu z sierpnia 2015 roku w Grupie Unipetrol w wysokości odpowiednio 442 mln PLN i 1 280 mln PLN, oraz w 2017 roku kwoty odszkodowania z tytułu szkody majątkowej i utraty zysków w związku z awarią instalacji FCC (Fluid Catalytic Cracking) z maja 2016 roku w Grupie Unipetrol w kwocie 211 mln PLN, a także kary otrzymane z tytułu nienależytego wykonania kontraktu budowy elektrociepłowni CCGT we Włocławku w wysokości 97 mln PLN.
W 2016 roku odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych dotyczyło aktywów rafineryjnych Grupy Unipetrol w kwocie 315 mln PLN.
9.1.5. Pozostałe koszty operacyjne
2017 | 2016 | |
---|---|---|
Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych | (49) | (39) |
Utworzenie rezerw | (46) | (178) |
Utworzenie odpisów aktualizujących wartość należności | (35) | (25) |
Utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i pozostałych składników majątku trwałego | (246) | (221) |
Kary, szkody i odszkodowania | (26) | (133) |
Pozostałe | (166) | (111) |
(568) | (707) |
Utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych w okresie w 2017 roku dotyczyło głównie aktywów poszukiwawczych Grupy ORLEN Upstream w Polsce.
W efekcie niezależnej wyceny aktywów w IV kwartale ujęto odpis aktualizujący wartość aktywów poszukiwawczych w kwocie (97) mln PLN, natomiast w III kwartale 2017 roku, na skutek decyzji o częściowym zawężeniu obszaru poszukiwań, ujęto odpis wartości aktywów z tytułu poszukiwania i rozpoznania zasobów mineralnych w kwocie (43) mln PLN.
Utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych w 2016 roku dotyczyło głównie odpisów aktywów poszukiwawczych Grupy ORLEN Upstream w kwocie (72) mln PLN i aktywów ORLEN Oil w kwocie (55) mln PLN.
Pozycja pozostałe w 2017 roku obejmuje ujęte przez ORLEN Południe koszty związane z decyzją Naczelnika Małopolskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Krakowie w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym za lata poprzednie w kwocie (75) mln PLN.
9.1.6. Przychody i koszty finansowe
2017 | 2016 | |
---|---|---|
Odsetki | 50 | 59 |
Nadwyżka dodatnich różnic kursowych | 645 | - |
Dywidendy | 4 | 5 |
Rozliczenie i wycena pochodnych instrumentów finansowych | 1 025 | 156 |
Odwrócenie odpisów aktualizujących wartość należności | 2 | 2 |
Pozostałe | 34 | 26 |
1 760 | 248 |
2017 | 2016 | |
---|---|---|
Odsetki | (324) | (216) |
Nadwyżka ujemnych różnic kursowych | - | (542) |
Rozliczenie i wycena pochodnych instrumentów finansowych | (1 330) | (98) |
Utworzenie odpisów aktualizujących wartość należności | (1) | (2) |
Pozostałe | (45) | (35) |
(1 700) | (893) |
Pozycja odsetki w 2017 roku obejmuje ujęcie przez ORLEN Południe odsetek od zobowiązania w podatku akcyzowym za lata poprzednie w kwocie (112) mln PLN.
9.1.6.3. Odsetki netto
NOTA | 2017 | 2016 | |
---|---|---|---|
Przychody i koszty finansowe z tytułu odsetek netto zaprezentowane w sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów | 9.1.6.1 9.1.6.2 |
(274) | (157) |
Korekty zysku przed opodatkowaniem z tytułu odsetek zaprezentowane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych | 204 | 219 | |
zapłacone odsetki dotyczące działalności finansowej |
234 | 223 | |
naliczone odsetki dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej |
(30) | (4) | |
Odsetki netto dotyczące działalności operacyjnej niekorygujące zysku przed opodatkowaniem | 70 | (62) |
NOTA | 2017 | 2016 | |
---|---|---|---|
Nadwyżka dodatnich/(ujemnych) różnic kursowych zaprezentowana w sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów | 9.1.6.1 9.1.6.2 |
645 | (542) |
Korekty zysku przed opodatkowaniem z tytułu różnic kursowych zaprezentowane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych | (233) | 287 | |
zrealizowane różnice kursowe dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej |
90 | 355 | |
niezrealizowane różnice kursowe dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej |
(363) | (59) | |
różnice kursowe od środków pieniężnych |
40 | (9) | |
Różnice kursowe dotyczące działalności operacyjnej niekorygujące zysku przed opodatkowaniem | 412 | (255) |
9.1.7. Podatek dochodowy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Podatek dochodowy
Podatek dochodowy obejmuje podatek bieżący oraz odroczony. Bieżący podatek dochodowy jest to kwota ustalona na podstawie przepisów podatkowych, która jest naliczona od dochodu do opodatkowania za dany okres i ujmowana jako zobowiązanie w kwocie, w jakiej nie zostało zapłacone lub należność, jeśli kwota dotychczas zapłacona z tytułu bieżącego podatku dochodowego przekracza kwotę do zapłaty.
Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego traktowane są w całości jako długoterminowe i nie podlegają dyskontowaniu. Podlegają one kompensacie na poziomie sprawozdań jednostkowych poszczególnych spółek z Grupy, jeżeli istnieje możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzania kompensat ujmowanych kwot.
2017 | 2016 | |
---|---|---|
Podatek dochodowy wykazany w rachunku zysków lub strat | ||
Podatek dochodowy bieżący | (1 329) | (751) |
Podatek odroczony | (215) | (396) |
(1 544) | (1 147) | |
Podatek odroczony w innych całkowitych dochodach | ||
Instrumenty zabezpieczające | (175) | 75 |
Wycena nieruchomości inwestycyjnej do wartości godziwej na moment przeklasyfikowania | - | (1) |
Zyski i straty aktuarialne | 2 | 1 |
(173) | 75 | |
(1 717) | (1 072) |
2017 | 2016 | |
---|---|---|
Zysk przed opodatkowaniem | 8 717 | 6 887 |
Podatek dochodowy obliczony według obowiązującej w Polsce stawki (19%) | (1 656) | (1 309) |
Różnice stawek podatkowych | 25 | 22 |
Litwa (15%) |
41 | 39 |
Niemcy (29%, 48%) |
(18) | (19) |
Kanada (27%) |
2 | 2 |
Straty podatkowe | 31 | 213 |
Odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne | 7 | (90) |
Inwestycje wyceniane metodą praw własności | 47 | 56 |
Pozostałe | 2 | (39) |
Podatek dochodowy | (1 544) | (1 147) |
Efektywna stawka podatku | 18% | 17% |
Na dzień 31 grudnia 2017 roku i na dzień 31 grudnia 2016 roku Grupa posiadała nierozliczone straty podatkowe w łącznej wysokości odpowiednio 314 mln PLN i 410 mln PLN dotyczące głównie spółek z Grupy Unipetrol i z Grupy Orlen Upstream, dla których nie rozpoznano aktywów z tytułu podatku odroczonego z powodu braku pewności odnośnie do możliwości rozliczenia tych strat w przyszłości. Możliwość rozliczenia powyższych strat podatkowych wygaśnie do 2022 roku.
9.1.7.2. Podatek odroczony
31/12/2016 | Podatek odroczony ujęty w wyniku finansowym | Podatek odroczony ujęty w innych całkowitych dochodach | Różnice kursowe z przeliczenia jednostek działających za granicą | 31/12/2017 | |
---|---|---|---|---|---|
Aktywa z tytułu podatku odroczonego | |||||
Odpisy aktualizujące wartość aktywów | 495 | (60) | - | (1) | 434 |
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe | 222 | 96 | - | (1) | 317 |
Straty podatkowe | 493 | (153) | - | (18) | 322 |
Wycena pochodnych instrumentów finansowych | 78 | 18 | (77) | - | 19 |
Pozostałe | (30) | 136 | 2 | 1 | 109 |
1 258 | 37 | (75) | (19) | 1 201 | |
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego | |||||
Różnice przejściowe dotyczące aktywów trwałych | 1 772 | 197 | - | (3) | 1 966 |
Niezrealizowane dodatnie różnice kursowe | - | 14 | - | - | 14 |
Wycena pochodnych instrumentów finansowych | - | 4 | 98 | - | 102 |
Pozostałe | 128 | 37 | - | - | 165 |
1 900 | 252 | 98 | (3) | 2 247 | |
(642) | (215) | (173) | (16) | (1 046) |
31/12/2015 | Podatek odroczony ujęty w wyniku finansowym | Podatek odroczony ujęty w innych całkowitych dochodach | Różnice kursowe z przeliczenia jednostek działających za granicą | 31/12/2016 | |
---|---|---|---|---|---|
Aktywa z tytułu podatku odroczonego | |||||
Odpisy aktualizujące wartość aktywów | 779 | (286) | - | 2 | 495 |
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe | 306 | (85) | - | 1 | 222 |
Straty podatkowe | 189 | 304 | - | - | 493 |
Wycena pochodnych instrumentów finansowych | 10 | (7) | 75 | - | 78 |
Pozostałe | 138 | (168) | - | - | (30) |
1 422 | (242) | 75 | 3 | 1 258 | |
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego | |||||
Różnice przejściowe dotyczące aktywów trwałych | 1 542 | 223 | - | 7 | 1 772 |
Pozostałe | 189 | (69) | - | 8 | 128 |
1 731 | 154 | - | 15 | 1 900 | |
(309) | (396) | 75 | (12) | (642) |
Na dzień 31 grudnia 2017 roku aktywa oraz zobowiązania z tytułu podatku odroczonego wyniosły odpowiednio 49 mln PLN, oraz 1 095 mln PLN.
9.1.7.3. Podatek dochodowy (zapłacony)
NOTA | 2017 | 2016 | |
---|---|---|---|
Podatek dochodowy od zysku przed opodatkowaniem | 9.1.7.1 | (1 544) | (1 147) |
Zmiana stanu aktywów i zobowiązań z tytułu podatku odroczonego | 404 | 333 | |
Zmiana stanu należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego | (328) | 420 | |
Podatek odroczony ujęty w innych całkowitych dochodach | 9.1.7.2 | (173) | 75 |
Zobowiązanie z tytułu podatku u źródła | 57 | - | |
Różnice kursowe | (19) | (17) | |
(1 603) | (336) |